Η Εκπαίδευση συμβάλλει στο να πετύχει η επιχείρηση τους στρατηγικούς της στόχους, προσθέτοντας παράλληλα αξία στην εργασία των ανθρώπων. Αποτελεί επένδυση στους εργαζόμενους και αποσκοπεί :

• στην απόκτηση γνώσεων (πληροφορίες, διαδικασίες που αφορούν τη θέση εργασίας, πχ. νέες τεχνολογίες)

• στην απόκτηση ικανοτήτων και δεξιοτήτων (διανοητικές και διαπροσωπικές ικανότητες, επαγγελματικές δεξιότητες γενικού χαρακτήρα πχ. χειρισμού προβλημάτων, λήψης αποφάσεων, καθοδήγησης ομάδας, ευελιξία, επικοινωνία, ομαδικότητα, οργανωτικότητα, στοχοπροσήλωση,  κλπ.)

• στην αλλαγή στάσεων (προδιάθεση να δρα και αντιδρά το άτομο πχ. έναντι πελατών, συναδέλφων, ανάληψη ευθυνών κλπ.)

Σε τι είναι  χρήσιμη η εκπαίδευση των εργαζομένων  σε μια μικρή επιχείρηση;

• βελτίωση αποδοτικότητας του προσωπικού (ποσοτική & ποιοτική, ατομική & ομαδική)

• ευελιξία των εργαζομένων και προσαρμογή σε νέα δεδομένα

• μείωση των ατυχημάτων

• μειωμένη επίβλεψη

• ευκολότερη προσαρμογή του προσωπικού στις νέες τεχνολογίες

• ανύψωση του ηθικού και αυξημένη αφοσίωση

• καλύτερη σχέση μεταξύ εργοδοσίας και εργαζομένων

• αυξημένη ελκυστικότητα της επιχείρησης ως εργοδότη

• ανάπτυξη κουλτούρας προσανατολισμένης στη βελτίωση της απόδοσης

• ευρύτερη ανάπτυξη ατόμων στην κοινωνία

Τι συμβάλει στο να προκύψουν επωφελή αποτέλεσμα μάθησης από την εκπαίδευση του προσωπικού;

• κίνητρα από πλευράς εργαζόμενου για αυτοβελτίωση, καλύτερες αποδοχές, προαγωγή κλπ.

• εφαρμογή αυτών που μαθαίνουν στη πράξη

• αξιόλογο εκπαιδευτικό υλικό για αναφορά και  αξιοποίηση (δηλ. να είναι καλά οργανωμένο, με ποικιλία παραδειγμάτων, χρήση οικείων όρων και άμεση σχέση με το αντικείμενο εργασίας και την πράξη)

• πρακτική και όχι θεωρητική εκπαίδευση με μεγιστοποίηση της ομοιότητας χώρου εκπαίδευσης και εργασίας, εφαρμογή κατά τη διάρκεια της μάθησης, ποικιλία παραδειγμάτων κλπ.

Σχεδιασμός  εκπαίδευσης προσωπικού

Μια μικρή επιχείρηση με περιορισμένο προϋπολογισμό για εκπαίδευση του προσωπικού θα πρέπει να σχεδιάσει προσεκτικά το γιατί, πως και ποιοι θα εκπαιδευτούν λαμβάνοντας υπ’ όψη τα εξής:

• Εντοπισμός των εκπαιδευτικών αναγκών (πχ. βελτίωση τρεχόντων οργανωτικών και λειτουργικών αδυναμιών, επίτευξη μελλοντικών βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων,  επιθυμία των ίδιων των εργαζομένων κλπ.)

• Σαφήνεια στόχου και περιεχομένου του προγράμματος εκπαίδευσης (στο τέλος της εκπαίδευσης θα πρέπει να μπορούν ....)

• Επιλογή εκπαιδευόμενων (να έχουν μεγάλη πιθανότητα να παραμείνουν στην επιχείρηση, να ενδιαφέρονται να μάθουν ή να έχουν ξεπεραστεί οι γνώσεις-δεξιότητες που έχουν)

• Χώρος και χρόνος εκπαίδευσης (που δεν θα παρακωλύει την ομαλή λειτουργία της επιχείρησης, αλλά θα διευκολύνει τη μάθηση, να μην γίνεται πχ. αμέσως μετά τη λήξη της κανονικής εργασίας λόγω κόπωσης και περιορισμένης ικανότητας παρακολούθησης)

• Εκπαιδευτές (εσωτερικοί ή εξωτερικοί, πολύ σημαντικό να διαθέτουν πολύ καλή κατάρτιση, ικανότητα μετάδοσης, διευκοληντές μετάδοσης γνώσης που ευαισθητοποιούν και ενεργοποιούν τη θέληση για μάθηση)

• Μέθοδοι εκπαίδευσης (στη θέση εργασίας (training on the job) ή εκτός εργασίας (off the job training), εξ αποστάσεως - distance learning (μέσω Η/Υ, e-learning)

• Αξιολόγηση (ορισμός κριτηρίων για τη μέτρηση επίτευξης στόχων του προγράμματος, βελτίωση απόδοσης σε επίπεδο ατομικό,  ομάδας/τμήματος /επιχείρησης, κατά πόσο και σε τι βαθμό πέτυχε η εκπαίδευση τους στόχους και πιθανή αναπροσαρμογή και βελτίωση του προγράμματος με βάση τα αποτελέσματα και τις αδυναμίες που διαπιστώθηκαν από την αξιολόγηση)

Είδη εκπαίδευσης

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι εκπαίδευσης του προσωπικού και ο εργοδότης θα πρέπει  να κάνει τη σωστή επιλογή. Ενδεικτικά αναφέρονται:

• Κατευθείαν στη θέση εργασίας, παροχή καθοδήγησης ή εκπαίδευσης on the job:

  • μαθητεία (apprenticeship, internship) -- συνήθως υπό την καθοδήγηση ενός έμπειρου στελέχους. Διευκολύνει τη μεταβίβαση της γνώσης με την άμεση έκθεση στην πραγματική δουλειά

  • εργασία εκ περιτροπής, εναλλαγή θέσεων (job rotation). Ένας εργαζόμενος μετακινείται από θέση σε θέση για προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα και επιτρέπει την ουσιαστική και ευρεία μάθηση

  • Συμβουλευτική, καθοδήγηση (counselling and mentoring), πρότυπο συμπεριφοράς. Να δείχνει κανείς στους εκπαιδευόμενους το σωστό (ή πρότυπο) τρόπο του πώς γίνεται κάτι, να αφήσει τους άλλους να εξασκηθούν και να παρέχει κριτική σε σχέση με τη διαπιστούμενη απόδοση

• Στην ίδια την επιχείρηση, αλλά όχι στη θέση εργασίας

• προγραμματισμένη διδασκαλία (πχ. για λογιστικά θέματα, πωλήσεις. τεχνολογία, πρόληψη ατυχημάτων κλπ)

• εκπαίδευση με e-learning

• Εκτός επιχείρησης, συνήθως με ανάθεση σε εξωτερικούς εκπαιδευτές

  • παραδοσιακά επιμορφωτικά σεμινάρια / μαθήματα

  • παιχνίδια προσομοίωσης

  • παιχνίδια υπόδησης ρόλου (για την ανάληψη νέων καθηκόντων)

Αξιολόγηση Εκπαίδευσης

Με την ολοκλήρωση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος θα πρέπει να ακολουθεί η αξιολόγηση για να απαντήσει σε ερωτήματα όπως

• άξιζαν τα χρήματα που δαπανήθηκαν?

• αξιοποιήθηκε ο χρόνος?

• ωφελήθηκαν οι συμμετέχοντες?

• βελτιώθηκε η παραγωγικότητα?

• θα πρέπει να συνεχισθεί η εκπαίδευση?

• τι πήγε καλά και τι λιγότερο καλά?

• τι πρέπει να βελτιωθεί στην όλη διαδικασία?

Τα εργαλεία αξιολόγησης που συνήθως χρησιμοποιούνται είναι ερωτηματολόγια, έλεγχος γνώσεων, συνεντεύξεις, αξιολόγηση αποτελεσμάτων ενώ τα επίπεδα αξιολόγησης κλπ  

Η εκπαίδευση του προσωπικού αποτελεί μια καλή επένδυση και όχι κόστοςγια τον μικρό επιχειρηματία. Η επένδυση αυτή όμως πρέπει να είναιεπαναλαμβανόμενη γιατί οι συνθήκες και οι εξελίξεις της αγοράς μεταβάλλονται συνέχεια, όπως και η ίδια η εταιρία, οπότε η συνεχής επαγγελματική κατάρτιση των εργαζομένων αποτελεί μονόδρομο.

Πηγή: Δημήτρη Γρέβιας, μέλος του ΚΕΜΕΛ και ειδικός στη Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού, σε συνεργασία με συναδέλφους του ΚΕΜΕΛ