Η σύγχρονη επιχείρηση δεν μπορεί να είναι αποκομμένη από την κοινωνία που την περιβάλλει. Έτσι η επιχείρηση έχει πλείστες όσες υποχρεώσεις προς το κοινωνικό σύνολο και, φυσικά, αντίστοιχα δικαιώματα. Στο σημείωμα αυτό αναπτύσσεται ένας θεματικός σκελετός με απλή απαρίθμηση των ενοτήτων που οφείλει να πραγματεύεται μια εισαγωγική μελέτη του μεγάλου θέματος της Κοινωνικής Ευθύνης των επιχειρήσεων.

Αρχικά είναι απαραίτητο να γίνει αναφορά σε τρία χρήσιμα κείμενα που μπορούν να αποτελέσουν την αφετηρία για τη μελέτη. Συγκεκριμένα:

• Οικουμενικό Σύμφωνο των Ηνωμένων Εθνών (United Nations Global Compact – www.unglobalcompact.org) που αποτελεί ένα πλαίσιο κανόνων για τις επιχειρήσεις στο οποίο προσχωρούν εθελοντικά! Αποτελείται από τέσσερις ενότητες (Ανθρώπινα Δικαιώματα, Εργασιακές Συνθήκες, Περιβάλλον και Καταπολέμηση Διαφθοράς) και περιλαμβάνει δέκα Αρχές. Το πλήρες κείμενο επισυνάπτεται στο τέλος του σημειώματος.

• Χάρτα Δικαιωµάτων και Υποχρεώσεων των Επιχειρήσεων (ΣΕΒ 2005) που αποτελεί ένα πλήρες κείμενο-οδηγό για την λειτουργία και συμπεριφορά της σύγχρονης επιχείρησης στην Ελλάδα. Και αυτό το κείμενο επισυνάπτεται στο τέλος του σημειώματος.

• Ως τελευταίο κείμενο παρατίθεται ο Οικουμενικός Επιχειρηματικός Όρκος που αποτελεί μια πρόταση της οργάνωσης "Νέοι Οικουμενικοί Ηγέτες" -"Young Global Leaders" (http://www.globalbusinessoath.org/index.php) και που μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο βοήθημα για τον νέο επιχειρηματία. Και αυτό το κείμενο επισυνάπτεται στο τέλος του σημειώματος.

Οι προτεινόμενες ενότητες και υποενότητες που περιγράφουν το περιεχόμενο των ευθυνών της σημερινής επιχείρησης, απέναντι στο κοινωνικό σύνολο αλλά και σε επιμέρους ομάδες συναλλασσομένων, απαριθμούνται στη συνέχεια:

1. Ευθύνη για Νομιμότητα

• Συμμόρφωση με τους Νόμους και Κανονισμούς χωρίς εξαιρέσεις

• Σεβασμός των ηθικά καθιερωμένων πρακτικών

2. Ευθύνη προς τους συναλλασσομένους

• Σχέσεις εντιμότητας και δικαιοσύνης με τους πελάτες

• Αντίστοιχες σχέσεις με τους προμηθευτές, υπεργολάβους, αντιπροσώπους κλπ

• Εμπιστευτικότητα, Προστασία Προσωπικών Δεδομένων

• Ανταγωνισμός (αθέμιτος ανταγωνισμός, νόθευση ανταγωνισμού, κατάχρηση δεσποζούσης θέσεως, μονοπωλιακές καταστάσεις κλπ)

• Δώρα και Φιλοδωρήματα

• Μέτρα για την πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες

3. Ευθύνη προς τους Μετόχους και Οικονομικούς συνεργάτες

• Ακρίβεια και Επάρκεια Οικονομικών Στοιχείων

• Εκμετάλλευση Εσωτερικής Πληροφόρησης

4. Ευθύνη για το Περιβάλλον και τα Προϊόντα

• Πρόληψη Κινδύνων και Ατυχημάτων

• Δραστηριότητες που επηρεάζουν το Περιβάλλον

• Επενδύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος

• Εξοικονόμηση ενέργειας και πρώτων υλών

• Ποιότητα Προϊόντων

5. Ευθύνη προς τους Εργαζομένους

• Υγιεινή και Ασφάλεια Εργασίας

• Σεβασμός στη Διαφορετικότητα, Εξάλειψη Διακρίσεων

• Εξάλειψη Παιδικής Εργασίας

• Αξιοκρατική αξιολόγηση και εξέλιξη

• Εκπαίδευση και συνεχής βελτίωση

• Σεβασμός των Συνδικαλιστικών δικαιωμάτων

6. Ευθύνη προς τις Αρχές και την Κοινωνία

• Μέτρα καταπολέμησης της Διαφθοράς

• Σεβασμός των Πολιτικών και Κοινωνικών δραστηριοτήτων των πολιτών

• Αποχή της επιχείρησης από πολιτικές δραστηριότητες

• Συμμετοχή σε (τοπικές) κοινωνικές δραστηριότητες

• Σεβασμός της ιδιωτικής ζωής

• Πρόθυμη και ευγενική συμπεριφορά προς τους εκπροσώπους Δημοσίων και Ρυθμιστικών Αρχών, διευκόλυνση των ερευνών τους

7. Η Συμπεριφορά της Επιχείρησης

• Αποφυγή καταστάσεων σύγκρουσης συμφερόντων

• Σεβασμός της εταιρικής περιουσίας

• Σεβασμός των πνευματικών δικαιωμάτων

• Τήρηση εμπιστευτικότητας και επαγγελματικού απορρήτου

-ο-ο-ο-ο-ο-

1ο ΣΥΝΗΜΜΕΝΟ

Οι δέκα αρχές του Οικουμενικού Συμφώνου των Ηνωμένων Εθνών

Ανθρώπινα δικαιώματα

1η Αρχή: Οι επιχειρήσεις οφείλουν να υποστηρίζουν και να σέβονται την προστασία των διεθνώς διακηρυγμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων,

2η Αρχή: Οι επιχειρήσεις οφείλουν να διασφαλίζουν ότι οι δικές τους δραστηριότητες δεν εμπλέκονται σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Συνθήκες Εργασίας

3η Αρχή: Οι επιχειρήσεις οφείλουν να προασπίζουν το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και την αποτελεσματική αναγνώριση του δικαιώματος συλλογικής διαπραγμάτευσης,

4η Αρχή: Οι επιχειρήσεις οφείλουν να προασπίζουν την εξάλειψη κάθε μορφής καταναγκαστικής ή υποχρεωτικής εργασίας,

5η Αρχή: Οι επιχειρήσεις οφείλουν να προασπίζουν την ουσιαστική κατάργηση της παιδικής εργασίας,

6η Αρχή: Οι επιχειρήσεις οφείλουν να προασπίζουν την εξάλειψη των διακρίσεων στις προσλήψεις και την απασχόληση.

Περιβάλλον

7η Αρχή: Οι επιχειρήσεις οφείλουν να ακολουθούν προληπτική προσέγγιση ως προς τις περιβαλλοντικές προκλήσεις,

8η Αρχή: Οι επιχειρήσεις οφείλουν να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της περιβαλλοντικής υπευθυνότητας,

9η Αρχή: Οι επιχειρήσεις οφείλουν να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη και διάδοση τεχνολογιών που είναι φιλικές προς το περιβάλλον.

Καταπολέμηση της Διαφθοράς

10η Αρχή: Οι επιχειρήσεις οφείλουν να αντιτίθενται σε κάθε μορφής διαφθορά, συμπεριλαμβανομένου του εκβιασμού και της δωροδοκίας.

Για περισσότερες πληροφορίες : http://www.unglobalcompact.org/

-ο-ο-ο-ο-ο-

2ο ΣΥΝΗΜΜΕΝΟ

Χάρτα Δικαιωµάτων και Υποχρεώσεων των Επιχειρήσεων

1. Η επιχείρηση έχει δικαίωµα να λειτουργεί σε σταθερό, σαφές, κωδικοποιηµένο, αντικειµενικό, προβλέψιµο, διεθνώς ανταγωνιστικό θεσµικό και νοµικό πλαίσιο που προάγει την επιχειρηµατικότητα και ενισχύει την ανταγωνιστικότητα. Η επιχείρηση οφείλει να διασφαλίζει την επιβίωσή της σεβόµενη το θεσµικό και νοµικό πλαίσιο, να αναλαµβάνει τις ευθύνες της και να εκπληρώνει µε συνέπεια τις υποχρεώσεις της.

2. Η επιχείρηση, όπως και κάθε πολίτης της χώρας, έχει δικαίωµα σε χρηστή και διαφανή διαχείριση των δηµοσίων οικονοµικών, η οποία διασφαλίζει τον κοινωνικό ρόλο του κράτους και στοχεύει στον περιορισµό του δηµόσιου δανεισµού, καθώς και σε σταθερό και προβλέψιµο φορολογικό πλαίσιο που στηρίζει την επιχειρηµατικότητα και τις επενδύσεις. Η επιχείρηση έχει υποχρέωση να ανταποκρίνεται µε συνέπεια στις θεσµοθετηµένες υποχρεώσεις της και να συµβάλλει στην καταπολέµηση της διαφθοράς που οδηγεί σε στρεβλώσεις της αγοράς και ζηµιώνει το κοινωνικό σύνολο.

3. Η επιχείρηση έχει δικαίωµα να διεκδικεί διαφάνεια, φερεγγυότητα και αµοιβαιότητα στις σχέσεις της πολιτείας µε τους πολίτες και τις άλλες επιχειρήσεις, καθώς και την αποτελεσµατική προστασία της δικαιοσύνης. Η επιχείρηση έχει υποχρέωση να αποδίδει εύλογο µέρισµα στους µετόχους της, να εφαρµόζει τις αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης και να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της προς τους εργαζοµένους, προµηθευτές και πελάτες της.

4. Η επιχείρηση έχει δικαίωµα πρόσβασης σε µια ενοποιηµένη και αποτελεσµατική ευρωπαϊκή αγορά που δεν περιορίζεται από κρατικά ή ιδιωτικά µονοπώλια και λειτουργεί µε όρους που δεν θίγουν την άµεση ή µακρόχρονη ανταγωνιστική ικανότητα της ίδιας και του συνόλου της οικονοµίας. Η επιχείρηση έχει υποχρέωση να αποφεύγει εναρµονισµένες πρακτικές και να µη νοθεύει τον ανταγωνισµό εις βάρος του καταναλωτή.

5. Η επιχείρηση έχει δικαίωµα σε ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστηµα που προσφέρει δεξιότητες, γνώσεις και αξίες που αντιστοιχούν στις κοινωνικές και οικονοµικές ανάγκες, ένα σύστηµα που προάγει την ατοµική ευθύνη, τη δηµιουργία και την καινοτοµία. Η επιχείρηση έχει υποχρέωση να επενδύει στη γνώση στο χώρο εργασίας, στην κατάρτιση και δια βίου εκπαίδευση των εργαζοµένων της.

6. Η επιχείρηση έχει δικαίωµα πρόσβασης σε µια αγορά εργασίας που δεν επιβαρύνει την ικανότητά της να προσαρµόζεται γρήγορα στις αλλαγές και ενθαρρύνει την αύξηση της απασχόλησης, καθώς και να διεκδικεί από την πολιτεία ένα αποτελεσµατικό δίκτυο κοινωνικής προστασίας που στοχεύει στη σύντοµη επανένταξη των ανέργων στην αγορά. Η επιχείρηση έχει υποχρέωση να συνεισφέρει στη δηµιουργία θέσεων εργασίας, να εφαρµόζει ένα αξιοκρατικό σύστηµα αξιολόγησης της απόδοσης, των προαγωγών και των αµοιβών, να διασφαλίζει καλές και ασφαλείς συνθήκες εργασίας µε ίσα δικαιώµατα και ευκαιρίες για όλους και να σέβεται την ισορροπία µεταξύ εργασιακού χρόνου και προσωπικής ζωής.

7. Η επιχείρηση έχει δικαίωµα να διεκδικεί από την πολιτεία προστασία της φήµης της και αντικειµενική µεταχείρισή της µε βάση πραγµατικά και επιβεβαιωµένα γεγονότα. Η επιχείρηση έχει υποχρέωση να παρέχει ειλικρινή ενηµέρωση και πληροφόρηση σε όσους συναλλάσσονται µε αυτή και να σέβεται τα δικαιώµατα του καταναλωτή για παροχή ασφαλών, ποιοτικών προϊόντων και υπηρεσιών σε ανταγωνιστικές τιµές.

8. Η επιχείρηση έχει δικαίωµα σε µια ενιαία εθνική και ευρωπαϊκή πολιτική που προστατεύει αποτελεσµατικά την πνευµατική ιδιοκτησία, στηρίζει την έρευνα και ανάπτυξη και ενθαρρύνει την καινοτοµία. Η επιχείρηση έχει ευθύνη να παρακολουθεί τις τεχνολογικές εξελίξεις, να βελτιώνει την ανταγωνιστικότητά της, να εκσυγχρονίζει τις διαδικασίες παραγωγής της και να καινοτοµεί στα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που παρέχει.

9. Η επιχείρηση έχει δικαίωµα σε σαφή και ολοκληρωµένο εθνικό χωροταξικό σχεδιασµό και σύγχρονες υποδοµές που της εξασφαλίζουν δίκτυα µεταφορών, διαχείριση αποβλήτων, τηλεπικοινωνίες και ενέργεια. Η επιχείρηση έχει υποχρέωση να σέβεται το περιβάλλον ελαχιστοποιώντας τις επιπτώσεις των δράσεών της σε αυτό, να εφαρµόζει µέτρα πρόληψης καταστροφών, να προωθεί ενεργά την ανακύκλωση και να συµβάλλει στην εξοικονόµηση ενέργειας.

10. Η επιχείρηση που σέβεται τις υποχρεώσεις της, όπως αυτές απορρέουν από την παρούσα Χάρτα, διεκδικεί αναγνώριση της συνεισφοράς της στην κοινωνία και σεβασµό των δικαιωµάτων της από την πολιτεία. Η επιχείρηση, ως ενεργός εταιρικός πολίτης, δεσµεύεται να αποδίδει στην κοινωνία µέρος της προστιθέµενης αξίας που παράγει και να καλλιεργεί εταιρική κουλτούρα, η οποία αναγνωρίζει και εφαρµόζει τις αρχές της παρούσας Χάρτας.

(ΣΕΒ 2005)

Για περισσότερες πληροφορίες http://www.sev.org.gr/online/generic.aspx?mid=617&id=21&lang=gr

-ο-ο-ο-ο-ο-

3ο ΣΥΝΗΜΜΕΝΟ

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΣ ΟΡΚΟΣ

Όπως διατυπώθηκε από την Οργάνωση ΝΕΟΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΙ ΗΓΕΤΕΣ (2010)

Ως Επιχειρηματικός Ηγέτης αναγνωρίζω ότι :

- Η επιχείρηση που διοικώ οφείλει να υπηρετεί την μεγαλύτερη δυνατή ευημερία. Συναρμόζει ανθρώπους και άλλους πόρους με σκοπό την δημιουργία οικονομικής αξίας την οποία τα άτομα, μόνα τους, δεν θα ήταν σε θέση να δημιουργήσουν.

- Οι επιχειρηματικές μου αποφάσεις ενδέχεται να έχουν σοβαρές, άμεσες και μακροπρόθεσμες, συνέπειες στην ευημερία ανθρώπων εντός και εκτός της επιχείρησής μου.

- Στην επιδίωξή μου να συμβιβάζω τα συμφέροντα των διαφόρων εμπλεκομένων με την επιχείρησή μου (μετόχων, εργαζομένων, πελατών, προμηθευτών, δημοσίων αρχών κ.α.) συνειδητοποιώ ότι θα αντιμετωπίζω επιλογές δύσκολες και για μένα αλλά και για τους άλλους. Κατά συνέπεια, Υπόσχομαι ότι :

1 . Θα διευθύνω την επιχείρησή μου με επιμέλεια και καλή πίστη και δεν θα επιτρέψω, στις προσωπικές μου επιδιώξεις και αμοιβές, να αποδυναμώσουν τα μακροπρόθεσμα συμφέροντά της καθώς και εκείνα της κοινωνίας όπου αυτή δραστηριοποιείται.

2 . Θα τηρώ με πλήρη επίγνωση το γράμμα και το πνεύμα των νόμων και συμβάσεων που διέπουν και την προσωπική μου συμπεριφορά αλλά και τις δραστηριότητες της επιχείρησής μου.

3 . Θα σέβομαι και θα προστατεύω τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια όλων των ανθρώπων που εμπλέκονται με την επιχείρησή μου και θα αντιταχθώ σε κάθε μορφή διάκρισης και εκμετάλλευσης.

4 . Θα σέβομαι και θα προστατεύω το δικαίωμα των επομένων γενεών να απολαύσουν έναν καθαρό πλανήτη με αμείωτους τους φυσικούς του πόρους.

5 . Δεν θα ανεχθώ και δεν θα εμπλακώ σε οποιασδήποτε μορφής δωροδοκία καθώς και σε κάθε άλλου είδους διαφθορά.

6 . Θα εμφανίζω, με ακρίβεια και διαφάνεια, τα οικονομικά αποτελέσματα καθώς και τους επιχειρηματικούς κινδύνους της επιχείρησής μου προς όλους τους εμπλεκόμενους με αυτήν.

7 . Θα συμβάλλω ενεργά στις προσπάθειες εξεύρεσης λύσεων σε κρίσιμα κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα που έχουν καίρια σημασία για την επιχείρησή μου, και

8 . Θα επενδύσω στην προσωπική μου επαγγελματική ανέλιξη καθώς και στην ανέλιξη των άλλων στελεχών που θα τελούν υπό την εποπτεία μου.

Ασκώντας, σύμμορφα με τις παραπάνω αρχές, τις επαγγελματικές μου υποχρεώσεις, αναγνωρίζω ότι η διαγωγή μου πρέπει να συνιστά παράδειγμα ηθικά ακέραιης και υπεύθυνης συμπεριφοράς. Την Υπόσχεση αυτή την δίνω Ελεύθερα και στον Λόγο της Τιμής μου.

Για περισσότερες πληροφορίες http://www.globalbusinessoath.org/index.php